zondag 18 december 2016

The Crown


Om maar met de deur in huis te vallen: gisteravond heb ik het beste acteerwerk ooit gezien in de Netflix serie ‘The Crown.’ In aflevering 9 wordt ter ere van de 80ste verjaardag van premier Winston Churchill een portret van hem geschilderd, aangeboden door het Hoger- en Lagerhuis. Dit schilderij wordt gemaakt door de modernistische schilder Graham Sutherland. Churchill moet er van meet af aan weinig van hebben. Zelf een verwoed amateurschilder, meent hij ook hier de regie strak in handen te moeten houden. Die verliest hij volledig wanneer zowel de schilder als hij een groot, ver weggestopt verdriet aan elkaar openbaren. Het was niet eens de tragedie waardoor me de tranen over de wangen rolden, maar het fenomenale acteerwerk dat dat teweeg kon brengen. Acteur John Litgow, die we kennen van o.a. ‘Third Rock from the Sun’ speelt de sterren van de hemel, evenals de bescheiden schilder die op een gegeven moment de cruciale vraag waarom hij steeds de vijver op zijn landgoed schildert stelt.

De serie volgt minutieus de aanloop naar en het koningschap van Elizabeth II. Alle acteurs lijken op de mensen die zij vertolken en spelen op de toppen van hun kunnen. Tijdens het kijken vraag ik me af hoe het moet zijn voor de geportretteerde mensen, waarvan een aantal, zo niet de belangrijkste, nog in leven zijn. Dat je leven zo onder een vergrootglas wordt gelegd, hoe sterk moet je zijn om daar tegen te kunnen? Nu is het Engelse koningshuis wel wat gewend en lijkt mij de serie een prachtige, respectvolle uitzondering in de stroom aan publicaties en films die eerder verschenen. Natuurlijk was het huwelijk van het koninklijk paar geen ‘ride in the park’, met een volledig buitenspel gezette prins gemaal, natuurlijk was het naïef van de koningin te kunnen denken dat ze haar zuster Margareth met een gescheiden man kon laten trouwen. Het maakt haar alleen maar ‘menselijker’. Haar grootmoeder zegt haar op haar sterfbed dat er voor haar maar één taak is weggelegd: zich nergens mee bemoeien en dat met verve doen.

De koningin en haar gezin vervullen een rol die op geen enkele wijze benijdenswaardig is. Waar iedereen mag roepen en doen wat hij of zij wil, moeten zij er het zwijgen toe doen. Het wekelijkse koffertje met stukken, het gesprek met de MP: het zijn feitelijk activiteiten die de machteloosheid van het instituut nog meer benadrukken. Daarmee is niets gezegd over het nut van een koningshuis: wel degelijk wordt in deze serie aangetoond dat de bindende functie voor het volk van groot belang is. Ook de enorme rol die Churchill in de Engelse en in de wereldgeschiedenis heeft gespeeld komt uitgebreid aan de orde. Aan die rol komt pas een eind wanneer het schilderij op zijn verjaardag wordt onthuld.




Het schilderij, dat in de ogen van zowel Churchill als zijn loyale vrouw Clementine geen recht doet aan zijn grote staat van dienst, wordt jaren later verbrand door medewerkers van Clementine. Wij als kijker weten echter waarom het geschilderd is zoals het is. 

In het naschrift staat dat Churchill zelf altijd is blijven schilderen, waarbij de vijver van zijn landgoed zijn favoriete onderwerp bleef.